ΤΑ 10 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΙΔΑΝΙΚΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ [ΒΑΣΕΙ ΕΡΕΥΝΩΝ] -

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα των εκπαιδευτικών, πάμε να δούμε 10 ιδανικά χαρακτηριστικά του ιδανικού δασκάλου.

Πολλοί μελετητές από την αρχαιότητα έως σήμερα έχουν προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσουν τα μυστικά του καλού δασκάλου, άλλοτε επικαλούμενοι τη φιλοσοφία, άλλοτε την προσωπική εμπειρία και πλέον με έρευνες παρατήρησης και μακροχρόνιας βιβλιογραφικής μελέτης. Οι ερευνητές συνθέτουν τα κομμάτια του παζλ που οδηγούν στη σπουδαία διδακτική περιπέτεια που ονομάζουμε σχολείο και τα χαρακτηριστικά εκείνα που πρέπει να συγκεντρώνει ο δάσκαλος ώστε να ηγηθεί αυτής της θαυμάσιας και δύσκολης διαδικασίας.

Σε αυτό το άρθρο του Parents Hub, θα δούμε τα 10 χαρακτηριστικά που οι περισσότερες έρευνες έχουν καταλήξει ότι έχει ο ιδανικός δάσκαλος.

Τα Χαρακτηριστικά Του Καλού Δασκάλου Σύμφωνα Με Έρευνες

Πρόσφατη έρευνα του μελετητή Soares de Araujo Mesquita, συμπεραίνει πως ο καλός δάσκαλος είναι ο επαγγελματίας που αναπτύσσει ισχυρούς δεσμούς με τους μαθητές του, μπορεί να δημιουργεί ένα περιβάλλον στο οποίο οι αισθήσεις συμβάλλουν στην επίτευξη της μάθησης και λειτουργεί καταλυτικά στη διαδικασία αυτή.

Τα 10 χαρακτηριστικά του καλού δασκάλου που έχουμε συγκεντρώσει είναι τα εξής.

1. Ο Ιδανικός Δάσκαλος Πρέπει Να Είναι Επικοινωνιακός

Ο δάσκαλος είναι ο πομπός στην επικοινωνία που λαμβάνει χώρα στη σχολική τάξη και ο μαθητής ο δέκτης.

Όταν η πληροφορία μεταδίδεται ξεκάθαρα από τον πομπό, τότε έχει επιτευχθεί ένα μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, χωρίς φυσικά να υποτιμάμε όλους τους υπόλοιπους παράγοντες που συνυπολογίζονται σε αυτήν. Η σταθερή φωνή με διακυμάνσεις για έμφαση όπου χρειάζεται, η σωστή άρθρωση και τα εύστοχα παραδείγματα είναι κάποια από τα στοιχεία που συνθέτουν αυτό που λέμε μεταδοτικότητα.

Αντίστοιχα, ο σωστός εκπαιδευτικός μπορεί να λειτουργήσει και ως δέκτης, αφού σχεδόν πάντα τα όσα συμβαίνουν σε μια τάξη βασίζονται σε μια αμφίδρομη επικοινωνία όπου οι μαθητές αλληλεπιδρούν μαζί του, εκφράζονται, απαντούν σε ερωτήσεις, και πρωταγωνιστούν οι ίδιοι στην εκπαιδευτική πράξη.

Από έρευνα του Singh φάνηκε πως ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά του καλού δασκάλου είναι οι επικοινωνιακές δεξιότητες. Ο σωστός δάσκαλος ακούει, αντιλαμβάνεται τις απορίες, και αν είναι εξαιρετικός δάσκαλος, μαθαίνει κιόλας από τους μαθητές του.

2. O Καλός Δάσκαλος Μοιράζεται Τη Βαθιά Γνώση Αλλά Και Τον Ενθουσιασμό Για Το Αντικείμενό Του

Θυμόμαστε όλοι εκείνον τον καθηγητή που έμπαινε βαριεστημένα στην τάξη, εξέταζε βαριανασαίνοντας μερικούς μαθητές, εξηγούσε βιαστικά τη θεωρία, και μετά κοιτούσε ανυπόμονα το ρολόι μέχρι να χτυπήσει το κουδούνι που θα τον λύτρωνε από το δυστύχημα που αποκαλούσε “δουλειά”.

Σωστά το μαντέψατε, δεν πρέπει να ήταν και πολύ παθιασμένος με το αντικείμενό του.

Σύμφωνα με την ερευνήτρια Ζωή Διονυσίου, ο καλός δάσκαλος μπορεί να πετύχει την αυτοπραγμάτωση μέσα από το μάθημά του. Μόνο έτσι μπορεί να μεταλαμπαδεύσει την αγάπη για το αντικείμενο στους μαθητές.

Σίγουρα δεν έχουν όλοι την τύχη να εργάζονται στον τομέα που θα ήθελαν, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η διεκπεραίωση γίνεται αντιληπτή αμέσως και δεν φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα. Στις τάξεις του δημοτικού ειδικά, θα τον χαρακτηρίζαμε ακόμα και “κακό” δάσκαλο, αφού οι επιπτώσεις από μια τέτοια στάση μπορεί να δυσκολέψουν αρκετά τους μαθητές του.

Ιδανικός δάσκαλος για παιδιά όλων των ηλικιών είναι εκείνος που θα τους εμφυσήσει τη δίψα για μάθηση μέσα από το παράδειγμά του.

3. Έχει Ενσυναίσθηση Και Χτίζει Γερούς Δεσμούς Με Τους Μαθητές

Να γνωρίζει τα ονόματά τους, τυχόν ιδιαιτερότητες ή μαθησιακές δυσκολίες, ενδεχομένως και στοιχεία σχετικά με την οικογένειά τους. Η ισότητα μέσα στην αίθουσα της σχολικής τάξης δεν επιτυγχάνεται μόνο από την ισότιμη μεταχείριση του κάθε μαθητή, αλλά και με συνυπολογισμό της διαφορετικότητας που προκύπτει τόσο από γενετικούς, όσο και από περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Στην πράξη ο δάσκαλος οφείλει να γνωρίζει πως σε έναν μαθητή χρειάζεται να δίνει λίγο περισσότερο χρόνο για να απαντήσει σε μια ερώτηση επειδή δυσκολεύεται να αρχίσει μια πρόταση, ή σε έναν άλλο να εξηγεί κάτι λίγο περισσότερο την ώρα που άλλοι μαθητές έχουν ήδη προχωρήσει στην επόμενη άσκηση.

Αν έχει και την πολυπόθητη ενσυναίσθηση, τότε οι σχέσεις ανάμεσα σε εκείνον και τους μαθητές μπορεί πολύ εύκολα να γίνουν ουσιαστικές από κάθε άποψη.

4. Ο Καλός Δάσκαλος Έχει Την Ικανότητα Να Προάγει Τη Συνεργασία Ανάμεσα Στους Μαθητές

Πέρα από την αμφίδρομη σχέση που πρέπει να έχει με τους μαθητές ένας δάσκαλος, χρειάζεται και η ικανότητα να δημιουργεί ένα περιβάλλον επικοινωνίας και συνεργασίας ανάμεσά τους.

Οργανώνοντας μελέτη σε ομάδες, δραστηριότητες σχεδιασμένες για παιδιά, παιχνίδια και εργασίες ανά δύο, τρία ή και περισσότερα άτομα, προωθεί τη δημιουργική συνύπαρξη μέσα στην τάξη και την ομαδική εργασία.

Τα παιδιά μαθαίνουν από το σχολείο να εκφράζουν ανοιχτά την άποψή τους στους συνομηλίκους τους ή να νιώθουν μέρος μιας ομάδας εργασίας, πολλές φορές με θεαματικά αποτελέσματα στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους, ανάμεσα σε πολλά άλλα.

Όλοι έχουν μια άποψη, μια οπτική γωνία και κάτι να προσφέρουν κατά τη διάρκεια ενός πρότζεκτ μέσα στην τάξη, και ο καλός δάσκαλος φροντίζει να ξεδιπλωθούν τα ξεχωριστά ταλέντα μέσα σε αυτό το πλαίσιο.

5. Μπορεί Να Είναι Προσιτός Και Φιλικός Χωρίς Να Χάνει Την Πυγμή Του

Ο καλός δάσκαλος μπορεί να βρει τη χρυσή τομή ανάμεσα στο να είναι φιλικός και να μπορεί να επιβάλλει την πειθαρχία στην τάξη. Ίσως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις με τις οποίες επιφορτίζονται οι παιδαγωγοί, μπορεί να αποτελέσει αχίλλειο πτέρνα για κάποιον που τα καταφέρνει λίγο καλύτερα στο ένα ή στο άλλο.

Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί ξεκινούν την καριέρα τους με τις καλύτερες διαθέσεις να είναι κοντά στους μαθητές και να μην χρειάζεται να επιβάλλουν την τάξη συχνά, ονειρευόμενοι την ομαλή διεξαγωγή του μαθήματος.

Γρήγορα όμως έρχεται η απογοήτευση, ειδικά όταν οι μαθητές δεν έχουν μάθει να πειθαρχούν χωρίς φωνές, είτε από προηγούμενους δασκάλους, ακόμα και από το νηπιαγωγείο, είτε από το σπίτι.

Τα όνειρα μετατρέπονται σε προσωπικά αδιέξοδα και πολλές φορές η αυστηρότητα είναι μονόδρομος. Στο κομμάτι της πειθαρχίας όλα και όλοι στη ζωή του παιδιού παίζουν το δικό τους ρόλο, έτσι λοιπόν ο δάσκαλος που καταφέρνει να ξεπεράσει τις δυσκολίες και να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση, είναι σίγουρα παράδειγμα προς μίμηση.

6. Προετοιμάζεται Εγκαίρως Και Χαρακτηρίζεται Από Οργανωτικότητα

Δεν νοείται δάσκαλος που δεν έχει δεξιότητες οργάνωσης.

Οι δάσκαλοι εργάζονται ακόμα και τις ώρες που δεν βρίσκονται στο σχολείο, σκεπτόμενοι ενδιαφέροντες τρόπους για να εξηγήσουν κάτι καινούριο, κατασκευάζοντας ένα διαγώνισμα τριμήνου ή οργανώνοντας τη σχολική γιορτή. Η ώρα της διδασκαλίας είναι η παράσταση και η επιτυχία της εξαρτάται από τις πρόβες, τον χρόνο που διέθεσαν οι συντελεστές και την έξυπνη σκηνοθεσία.

Ο δάσκαλος είναι όλα αυτά μαζί και όσο πιο καλά έχει προετοιμαστεί για να ανταποκριθεί στην παράσταση, τόσο πιο πιθανό είναι να επιτευχθεί ένα καλό αποτέλεσμα. Ομοίως, τα τεστ καλό είναι να διορθώνονται όσο πιο σύντομα γίνεται, καθώς μέσα από τις διορθώσεις και τις παρατηρήσεις ο μαθητής διδάσκεται, διαλευκαίνει σημεία που δεν είχε καταλάβει, και κάνει ακόμη μία επανάληψη προτού προχωρήσει στην επόμενη ύλη.

7. Διαπνέεται Από Εργασιακή Ηθική Αλλά Και Από Ήθος

Ίσως περισσότερο από κάθε άλλο επάγγελμα, η ακεραιότητα χαρακτήρα είναι μέγιστης σημασίας σε έναν δάσκαλο.

Ο καλός δάσκαλος έχει έναν κώδικα ηθικής που δεν του επιτρέπει να προτιμά τον έναν μαθητή από τον άλλο, να θίγει ή να προσβάλλει και να κρίνει. Είναι τόσο ισχυρός αυτός ο κώδικας που υπακούει σε εκείνον όχι μόνο όταν τυχαίνει να βρίσκεται μέσα στην αίθουσα κάποιος άλλος ενήλικας (γονιός, διευθυντής), αλλά όλη την ώρα που έχει την εποπτεία των παιδιών.

Αντίστοιχα, στην περίπτωση που ένας γονιός ζητήσει από εκείνον κάτι που δεν του επιτρέπει η συνείδησή του, πχ να αποτρέψει ένα παιδί από το να κάνει παρέα με κάποιο άλλο παιδί λόγω διαφορετικής εθνικότητας, να μπορεί να μην υπακούσει σε αυτόν, αλλά να κάνει αυτό που έχει μάθει μέσα από την επιστημονική του κατάρτιση και την εκπαιδευτική του εμπειρία.

Το εργασιακό ήθος είναι επίσης πρωτίστης σημασίας. Ένας δάσκαλος που απουσιάζει με κάθε ευκαιρία χωρίς να συντρέχουν λόγοι προσωπικοί ή υγείας ή που αφήνει τους μαθητές να σχολάσουν πολύ νωρίτερα από την καθορισμένη ώρα, μπορεί να δημιουργήσει διάφορα προβλήματα, όπως κενά στην ύλη ή έκθεση των μαθητών του σε κίνδυνο.

8. Βλέπει Τις Προοπτικές Εξέλιξης Όλων Των Μαθητών Ανεξαιρέτως

Ο καλός δάσκαλος δεν κάνει διαχωρισμούς ανάμεσα σε “καλούς” και σε “κακούς” μαθητές. Στόχος του είναι όλοι ανεξαιρέτως να λάβουν το καλύτερο δυνατόν, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει άριστα στην ορθογραφία για τον έναν και εκμάθηση της αλφαβήτας για τον άλλον.

Το ότι μπορεί ένας μαθητής να έχει μείνει πίσω σε κάποια μαθήματα ή να δυσκολεύεται, δεν σημαίνει ότι χρήζει λιγότερης προσοχής. H έρευνα του Azer έδειξε πως ένα βασικό χαρακτηριστικό του καλού δασκάλου είναι η προσωπική δέσμευση για την ανάπτυξη κάθε μαθητή.

Ο ιδανικός δάσκαλος θέτει διδακτικούς στόχους για κάθε έναν από τους μαθητές μιας τάξης και αισθάνεται μεγάλη ικανοποίηση όταν τους βλέπει να επιτυγχάνονται. Επιπλέον, δεν σταματά ποτέ. Μόλις δει ότι οι μαθητές καταφέρουν να πετύχουν κάτι, αμέσως πηγαίνει στο επόμενο βήμα δίνοντας μονίμως νέες πληροφορίες, νέες προκλήσεις και νέα τροφή για σκέψη. Η διδασκαλία είναι μια διαδικασία που δεν τελειώνει ποτέ, και η ικανότητα να αναζητάς συνεχώς τη γνώση είναι κάτι που αποκτάται στο σχολείο μέσα από τις υψηλές προσδοκίες ενός δασκάλου που νοιάζεται.

9. Ο Καλός Δάσκαλος Ξέρει Να Κάνει Υπομονή

Μπορεί να ακούγεται αυτονόητο αλλά η υπομονή είναι ένα χάρισμα λίγων που όμως επιβάλλεται όταν έχουμε να κάνουμε με παιδιά. Η εκμάθηση οποιουδήποτε θέματος παίρνει χρόνο, άλλοτε πολύ και άλλοτε λίγο, αλλά πολύ συχνά με ρυθμούς πολύ κατώτερους των προσδοκιών.

Η απόδοση ενός μαθητή μοιάζει με ένα λουλούδι που ανθίζει πολύ μετά τη φύτευση του σπόρου.

Παρόλα αυτά, το λουλούδι δεν υπολείπεται σε τίποτα από την ομορφιά του όσο αργά κι αν φυτρώσει. Ο σωστός δάσκαλος ξέρει πως όσες μέρες, εβδομάδες ή μήνες κι αν περάσουν, θα έρθει εκείνη η μέρα που ακόμα και ένας μαθητής που μπορεί να μην καλπάζει με τους ρυθμούς των πιο γρήγορων αλόγων κούρσας, θα δώσει σημάδια προόδου, ή ακόμα και επιτάχυνσης. Έχοντας υπομονή, ο δάσκαλος δεν περιμένει απλώς αυτή τη μέρα, αλλά είναι σίγουρος ότι αργά ή γρήγορα θα φτάσει.

10. Ο Ιδανικός Δάσκαλος Καλό Είναι Να Έχει Και Τα Εξής Χαρακτηριστικά

Εκτός από όλα αυτά που αναφέραμε, κάποια χαρακτηριστικά προσωπικότητας που έχει ένας δάσκαλος απογειώνουν την διάδρασή του με τους μαθητές και ενθαρρύνουν μια ενδιαφέρουσα διδακτική εμπειρία. Ένα από αυτά είναι η καλή αίσθηση του χιούμορ. Τα αστεία και τα ανέκδοτα είναι ευπρόσδεκτα σε κάθε περιβάλλον και το γέλιο ανάμεσα σε πιο αυστηρές στιγμές μαθήματος χαλαρώνει και αποφορτίζει τους μαθητές.

Ένα ακόμα προτέρημα είναι η κατάρριψη του μύθου της αυθεντίας. Πολλές φορές μπορεί να κληθεί να απαντήσει σε κάτι που δεν γνωρίζει. Ο απλός δάσκαλος θα βρει έναν τρόπο να το καλύψει, ή να δώσει μια εσφαλμένη απάντηση για να μην φανεί πως δεν ξέρει κάτι, αλλά ο καλός δάσκαλος θα παραδεχτεί πως δεν έχει την απάντηση και δεν θα διστάσει να δείξει στους μαθητές πως κι εκείνος, όπως όλοι οι άνθρωποι, συνεχίζει να μαθαίνει και να διευρύνει τις γνώσεις του σε κάθε ηλικία.

Τέλος, θα προσθέταμε την ικανότητα να δίνει βήμα στους μαθητές και να μην μονοπωλεί την ώρα του μαθήματος. Όσο σημαντικό είναι να γίνεται αναλυτικός σε κάθε ευκαιρία, τόσο σημαντικό είναι και να παραδίδει τη σκυτάλη στους μαθητές όπου αυτό είναι εφικτό. Χρησιμοποιώντας τη μαιευτική μέθοδο καλλιεργεί την τέχνη του διαλόγου και προωθεί τη βαθιά γνώση.

Η πηγή μας